Khoai tây nguy hiểm như thế nào và bạn có thể bị ngộ độc bởi chúng không?

Người ta nghi ngờ những loại trái cây, rau củ lạ, nhưng có những sản phẩm không ai nghi ngờ. Một trong số đó là khoai tây. Loại rau này mọc ở gần 100 quốc gia và ở nhiều vĩ độ khác nhau. Ở Nga (và không chỉ) khoai tây đã trở thành sản phẩm thực phẩm chính, đó là lý do tại sao chúng được gọi phổ biến là “bánh mì thứ hai”.

Khoai tây đã quen thuộc với mọi người từ khi còn nhỏ, có thể chế biến hàng trăm món ăn ngon và tốt cho sức khỏe từ chúng. Loại rau này đã trở nên vững chắc trong chế độ ăn uống hàng ngày đến mức không ai có thể nghĩ rằng bạn có thể bị đầu độc bởi nó. Nhưng củ khoai tây không hề vô hại và có thể dẫn đến ngộ độc nặng. Đọc cách tránh trở thành nạn nhân của khoai tây độc và phải làm gì nếu bị nhiễm độc.

chất độc khoai tây

Khoai tây thuộc họ cà dược, bao gồm nhiều loại cây mang tiếng xấu. Đây là thuốc mê thuốc lá, nightshade và henbane buồn vui lẫn lộn, từ đó chất độc đã được tạo ra từ thời xa xưa. Tất cả những loại cây này đều chứa độc tố, một số chất có thể gây tử vong cho con người dù chỉ với số lượng nhỏ.

Có vẻ như khoai tây khác biệt với những họ hàng nguy hiểm của chúng, nhưng thực tế không phải vậy. Nó cũng tổng hợp và tích lũy các chất độc hại: solanine và hakonine. Đây là những glycoalkaloid được sản xuất trong củ, thân, lá và hoa khoai tây để bảo vệ khỏi côn trùng và nhiều bệnh khác nhau. Nồng độ hakonine trong củ thấp nên mối nguy hiểm chính đối với những người yêu thích khoai tây là solanine.

Hay đấy! Solanine là một chất độc đặc trưng của bóng đêm. Vì vậy, nó được đặt tên theo tên Latin của họ này (Solanaceae).

Hầu hết solanine được tìm thấy trong vỏ, lớp củ nằm ngay dưới nó và trong cái gọi là mắt - chồi khoai tây. Vì vậy, dù hầu hết các chất có lợi trong khoai tây đều tập trung ở vỏ nhưng bạn không nên ăn nó.

Hầu như mọi người từ nhỏ đều biết rằng không nên ăn khoai tây xanh. Vì vậy, nhiều người cho rằng lớp rau xanh trên vỏ khoai tây là solanine nhưng điều này không đúng. Sự thay đổi màu sắc của củ là do chất diệp lục hoàn toàn vô hại được tạo ra ở đó dưới tác động của mặt trời. Màu xanh lá cây được coi là dấu hiệu rõ ràng của chất độc, nhưng đôi khi khoai tây độc không có màu sắc khác biệt chút nào so với khoai tây an toàn.

Tác hại lớn nhất đến từ việc khoai tây được bày trong tủ trưng bày hở dưới ánh nắng trực tiếp. Rốt cuộc, chính ánh sáng mặt trời đã thúc đẩy quá trình sản xuất solanine. Đôi khi người mua nhận được những củ cũ đã quá hạn sử dụng. Những củ khoai tây như vậy cũng có thể chứa nồng độ độc tố nguy hiểm.

Hay đấy! Để ngăn chặn sự xuất hiện của solanine trong khoai tây, ở Mỹ và các nước châu Âu, các nhà sản xuất đóng gói chúng trong túi vải lanh đục và đặt thời hạn sử dụng là 3 tháng.

Tình trạng ngộ độc xảy ra như thế nào?

Từ hệ tiêu hóa, solanine được hấp thu vào máu và phân bố khắp cơ thể. Trung bình việc này mất khoảng 2 giờ. Các khu vực có nguy cơ cao nhất là hệ thần kinh, tim mạch và tiết niệu, cũng như các cơ quan hô hấp.

Bạn có thể bị ngộ độc từ khoai tây? Nồng độ 2–5 mg trên 1 kg trọng lượng cơ thể là nguy hiểm cho cơ thể. Nếu đạt tới 6 mg/kg, có thể tử vong. Đối với một người nặng 70 kg, liều 420 mg sẽ gây chết người.

Dựa trên những số liệu này, ngộ độc sẽ xảy ra nếu bạn ăn khoảng 2 kg khoai tây xanh mỗi lần. Rất ít người có thể đối phó với phần như vậy và có vẻ như không có nguy hiểm. Nhưng ở đây một đặc tính cực kỳ nguy hiểm của chất này có hiệu lực.

Solanine được đào thải hoàn toàn khỏi cơ thể chỉ sau một ngày. Nếu bạn ăn khoai tây nhiễm độc nhiều lần trong ngày trong nhiều ngày, chất độc sẽ tích tụ trong cơ thể và có thể đạt nồng độ nguy hiểm cho sức khỏe. Chính yếu tố này đã gây rắc rối cho những người cho rằng ăn một lượng nhỏ khoai tây xanh không gây hại cho cơ thể.

Hay đấy! Một trong những vụ ngộ độc khoai tây phổ biến nhất xảy ra vào năm 1979 tại một trường nam sinh ở London. Sau đó, 78 học sinh và một số giáo viên đột nhiên bị đau bụng, nôn mửa, tiêu chảy và chuột rút. Thậm chí có người còn rơi vào trạng thái hôn mê. Các bác sĩ điều tra phát hiện ra rằng vụ dịch bùng phát là do một túi khoai tây được cất giữ dưới tầng hầm suốt một năm.

Triệu chứng ngộ độc

Ngộ độc khoai tây có triệu chứng không quá khác biệt so với ngộ độc thực phẩm thông thường. Những dấu hiệu đầu tiên có thể được quan sát thấy sau 8–12 giờ sau khi tiêu thụ:

• đắng và rát trong miệng;
• Tăng nhiệt độ;
• thở nhanh, khó thở;
• đồng tử giãn ra;
• cơ tim;
• lễ lạy;
• tiết nước bọt nhiều;
• co thăt dạ day;
• buồn nôn và ói mửa;
• bệnh tiêu chảy;
• nhức đầu và chóng mặt;
• buồn ngủ;
• ngất xỉu, co giật.

Trong một số trường hợp, người bị nhiễm độc bị suy giảm khả năng nói mạch lạc và nhầm lẫn. Thậm chí ít thường xuyên hơn, bệnh nhân rơi vào trạng thái hôn mê. Theo quy định, điều này xảy ra với tình trạng ngộ độc cực kỳ nghiêm trọng và suy nhược hệ thần kinh.

Dựa trên mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng ngộ độc solanine, có 3 mức độ nghiêm trọng:

1. Đối với ngộ độc nhẹ chứng khó tiêu xảy ra, kèm theo cảm giác buồn nôn. Có thể nôn 3-6 lần một ngày. Thường bị đau đầu và đau bụng không dữ dội.
2. Trường hợp ngộ độc vừa phải các triệu chứng rõ rệt hơn xuất hiện. Người bệnh cảm thấy đau quặn dữ dội ở bụng, tiêu chảy và nôn mửa dữ dội, thường xuyên xuất hiện. Ngoài ra, mức độ nghiêm trọng này được đặc trưng bởi chóng mặt, huyết áp cao và rối loạn nhịp tim (nhịp tim nhanh).
3. Trường hợp ngộ độc nặng bệnh nhân bị co giật, mất ý thức định kỳ, chức năng của tim và thận bị suy giảm. Vì solanine làm suy yếu hệ thần kinh nên một số nạn nhân rơi vào trạng thái hôn mê.

Sơ cứu

Cần sơ cứu nạn nhân nhiễm solanine ngay khi xuất hiện triệu chứng. Nhưng trước đó, cần xác định mức độ nghiêm trọng của vụ ngộ độc.

Trong trường hợp ngộ độc nhẹ, bạn chỉ cần hạn chế dùng chất hấp thụ (ví dụ như than hoạt tính) và một lượng lớn chất lỏng. Sau 1-2 ngày, mọi dấu hiệu nhiễm độc sẽ biến mất.

Nếu người bị ngộ độc trở nên lú lẫn, mất khả năng phối hợp và nói hoặc bắt đầu lên cơn co giật, cần được chăm sóc y tế ngay lập tức. Sẽ không thể đối phó với tình trạng ngộ độc nghiêm trọng như vậy bằng các phương tiện ngẫu hứng.

Quan trọng! Trường hợp trẻ nhỏ bị ngộ độc phụ nữ mang thai, bệnh nhân tiểu đường hoặc người mắc bệnh tim mạch nhất định phải gọi xe cứu thương, bất kể mức độ nghiêm trọng của vụ ngộ độc.

Trước khi bác sĩ đến, bạn có thể:

1. Gây nôn và rửa dạ dày với nhiều nước. Các bước này được lặp lại nhiều lần cho đến khi dạ dày được làm sạch hoàn toàn, tức là cho đến khi nước chảy ra trở nên trong.
2. Giảm tình trạng nhiễm độc bằng cách cho người bị nhiễm độc than hoạt tính, Enterosgel hoặc Smecta.
3. Đảm bảo cơ thể không bị mất nước. Bệnh nhân cần uống nhiều nước. Bạn có thể cho trẻ uống nước, nước trái cây hoặc trà ấm không đường.

Điều trị ngộ độc

Hiện nay, nguy cơ tử vong do ngộ độc solanine là cực kỳ thấp. Trước khi bán, khoai tây vào cửa hàng được kiểm tra cẩn thận về hàm lượng chất độc nguy hiểm cho con người. Nhưng điều này không đảm bảo an toàn 100%. Đôi khi solanine được sản xuất trực tiếp trong củ trong các cửa hàng nếu người bán bất cẩn vi phạm điều kiện bảo quản.

Thời gian điều trị tại nhà không quá 10 ngày. Bệnh nhân phải được giữ ở trạng thái nghỉ ngơi. Anh ta nên uống càng nhiều chất lỏng càng tốt, uống chất hấp thụ và thực hiện chế độ ăn kiêng nhẹ nhàng. Lúc này chế độ ăn uống đóng vai trò then chốt. Vi phạm của nó có thể dẫn đến các biến chứng khó chịu và làm chậm quá trình điều trị.

Nếu bệnh nhân cần nhập viện, các bác sĩ sẽ cung cấp liệu pháp truyền dịch và enzyme cũng như điều trị triệu chứng.

Ăn khoai tây gây ngộ độc

Trong trường hợp ngộ độc, cần lựa chọn cẩn thận các sản phẩm thực phẩm để không làm tình hình trở nên trầm trọng hơn. Mọi người thường thắc mắc liệu khoai tây bị nhiễm độc có ăn được không.Xét cho cùng, loại rau này là một trong những loại rau chính trong chế độ ăn hàng ngày.

Ăn khoai tây để gây ngộ độc không bị cấm. Nó không làm trầm trọng thêm nhu động và không gây kích ứng màng nhầy của dạ dày và ruột. Nhưng không phải món khoai tây nào cũng có thể ăn được.

Vào ngày đầu tiên bị ngộ độc, các chuyên gia dinh dưỡng khuyên nên kiêng hoàn toàn thức ăn. Từ lần thứ hai, bạn có thể chuyển sang chế độ ăn kiêng nhẹ nhàng. Các món ăn sau đây phù hợp với nó:

1. Khoai tây nghiền với nước. Nó bão hòa tốt và không làm dạ dày quá tải. Độ đặc phải ở dạng lỏng, việc thêm bơ hoặc sữa vào đó đều bị cấm.
2. khoai tây luộc. Bạn cũng có thể ăn khoai tây luộc nếu bị ngộ độc. Chất solanine có trong nó sẽ được giải phóng vào nước nên không có nguy cơ làm tình trạng đường tiêu hóa trở nên tồi tệ hơn.
3. Súp với khoai tây. Chúng không được chứa nhiều nước sốt và chất béo, cũng như không được thêm gia vị.

Ngoài việc luộc, còn có thể hấp khoai tây. Nhưng phương pháp này kém an toàn hơn vì xử lý bằng hơi nước không tiêu diệt được solanine.

Quan trọng! Mỗi người đều có thời gian phục hồi riêng sau khi bị ngộ độc, vì vậy bạn cần lắng nghe cơ thể mình. Nếu cảm giác khó chịu xảy ra, tốt hơn là bạn nên giảm khẩu phần hoặc loại bỏ sản phẩm gây ra cảm giác khó chịu đó.

Hậu quả của ngộ độc

Hậu quả của ngộ độc khoai tây phần lớn phụ thuộc vào liều lượng solanine đi vào cơ thể. Thông thường, ngộ độc nhẹ xảy ra, tình trạng này sẽ hết sau 1–3 ngày và người bệnh hồi phục hoàn toàn.

Ở những dạng ngộ độc nặng, hậu quả còn nghiêm trọng hơn. Solanine có thể gây tổn hại hệ thần kinh và ảnh hưởng xấu đến chức năng của hệ tiêu hóa và chức năng thận. Kết quả sẽ là các bệnh về đường tiêu hóa (viêm dạ dày, viêm đại tràng hoặc viêm tụy), suy thận mãn tính và hội chứng suy nhược (kiệt sức).

Đôi khi ngộ độc solanine gây suy thận cấp, có thể gây tử vong. Những trường hợp như vậy cực kỳ hiếm và nếu được hỗ trợ kịp thời, khả năng xảy ra của chúng sẽ giảm xuống bằng không.

Các biện pháp phòng ngừa

Mặc dù thực tế là đôi khi không thể xác định được nồng độ solanine cao trong khoai tây bằng mắt thường, nhưng có một số kỹ thuật và quy tắc sẽ giúp bảo vệ khỏi ngộ độc:

1. An toàn nhất là mua khoai tây đóng gói sẵn có ghi ngày đóng gói trên bao bì. Trong trường hợp này, không có rủi ro mua phải hàng cũ.
2. Cách tốt nhất để ngăn ngừa sự tích tụ solanine là bảo quản khoai tây ở nơi tối, mát mẻ. Tốt nhất là đựng trong túi vải lanh đục.
3. Củ cần được kiểm tra định kỳ. Nếu khoai tây nào đã chuyển sang màu xanh hoặc mọc mầm thì tốt hơn hết bạn nên vứt chúng đi.
4. Bạn nên chú ý đến tính thời vụ. Vào mùa hè, mùa thu và đầu mùa đông, bạn có thể an tâm ăn khoai tây vì khoai vẫn còn tươi và chưa có thời gian tích tụ các chất độc nguy hiểm. Sau Tết, tốt hơn hết bạn nên hạn chế ăn khoai tây.
5. Khi tự trồng khoai tây, bạn cần trồng chúng ở độ sâu vừa đủ. Củ quá sát bề mặt hoặc nhô ra khỏi mặt đất sẽ có vị đắng do hàm lượng solanine trong chúng tăng mạnh. Việc trồng khoai tây cũng cần thiết.
6. Khi khoai tây già đi, vỏ của chúng trở nên dày hơn và lượng thịt bò bắp tăng lên. Vì vậy, cả lớp vỏ và lớp trên cùng cần phải được cắt bỏ khỏi rễ cây ôi thiu.
7. Solanine không phải lúc nào cũng được loại bỏ trong quá trình nấu nướng.Ngược lại, việc chiên khoai tây sẽ làm tăng (mặc dù một chút) nồng độ của chúng, vì một phần nước sẽ rời khỏi củ. Nhưng trong quá trình nấu, chất độc này từ khoai tây sẽ thải ra nước.

Đọc thêm:

Làm gì để cà tím không bị đắng và ăn quả đắng có được không?

Cách nhận biết dưa hấu là con gái hay con trai và chọn quả chín ngọt.

Phần kết luận

Khoai tây là một sản phẩm rẻ tiền, ngon và bổ dưỡng, từ đó bạn có thể chế biến vô số món ăn khác nhau. Nhưng ngay cả khi sử dụng nó, vẫn phải thực hiện một số biện pháp phòng ngừa nhất định để tránh ngộ độc solanine.

Không ăn khoai tây đã chuyển sang màu xanh hoặc đã mọc mầm. Lưu trữ nó ở một nơi tối, mát mẻ. Tránh mua từ những người bán hàng rong hoặc các cửa hàng không có đủ điều kiện bảo quản. Tuân theo những quy tắc đơn giản này sẽ cho phép bạn thưởng thức bất kỳ món ăn nào được chế biến từ loại rau này mà không gây bất kỳ rủi ro nào cho sức khỏe của bạn.